Dünyada ve Türkiye’de Nesli Tükenen Hayvanlar

Dünyadada nesli tükenen hayvanların sayısı gün geçtikçe artıyor. Uzun bir süre önce dünya popülasyonundan eksilen 1000’ yakın türü ise artık göremeyeceğiz. IUCN Kırmızı Listesi gün geçtikçe büyüyor ve sadece biz istersek bu artışı durdurabiliriz…
Günümüzde modern insanın tanımı “Homo Sapiens” olarak yapılıyor. Bugün, insanoğlu sadece Homo Sapiens olarak tabir ettiğimiz türden ibaret olsa da eski bir tarihte, farklı insan türlerinin olduğu düşünülüyor.

• Homo Gautengensis
• Homo Habilis
• Homo Ergaster
• Homo Erectus
• Homo Rudolfsfensis
• Homo Antecessor
• Homo Cepranensis
• Homo Heidelbergensis
• Homo Rhodensiensis
• Homo Neanderthalensis
• Homo Sapiens İdaltu
• Homo Floresiensis
• Denisova Hominini
• Kızıl Geyik Mağarası İnsanları

ve en sonunda ise Homo Sapiens tür ağacının parçalarını oluşturuyor. Birçok kaynak, Homo Sapiens’in diğer insan türlerin neslinin tükenmesine sebep olduğunu söylüyor. Hatta bu konuyu Yuval Noan Harari, Homo Sapiens adlı kitabında detaylı bir şekilde ele alıyor. Diğer türlere göre daha zeki olan ve beyin kıvrımları daha gelişmiş olan Sapiens, diğer insan türüyle birlikte birçok hayvan türünü de yok ediyor. Harari’nin kitabında Homo Sapiens’i bir ekolojik katil olarak nitelendirmesi, günümüze baktığımızda çok da yanlış olamayacaktır. Dünyada nesli tükenen hayvanların sayısı, hızla artmaya devam ederken artık kendi türü için bile büyük bir tehlike oluşturmaktadır…

IUCN Red List (IUCN Kırmızı Listesi), 1964 yılında kurulmuş olan Uluslararası Doğayı Koruma Birliği Kırmızı Tehdit Listesi’dir. Dünyadaki türlerin korunması hususunda en kapsamlı envantere sahiptir. 2006 yılında soyu tükenmiş tür sayısı 784’tü. Günümüzde ise bu rakam 900 civarında. 2100 yılına kadar ise bu sayının 1000’e ulaşacağı tahmin ediliyor. Tarım arazilerinin genişletilme çabaları ve insan yerleşiminin canlıların yaşam alanlarını tahrip etmesi sebebiyle her geçen gün bu tehlikenin arttığını görebiliyoruz.
Dünyada Nesli Tükenen 15 Hayvan

1.Batı Afrika Siyah Gergedanı

Afrika’nın güneydoğı bölgesi ve yakınlarındaki birçok ülkede bulundu. İki boynuzlu bu gergedanlar, yapraklı bitkiler ve sürgünler ile besleniyorlardı. 1930 yılından itibaren türlerinin korunması için bir dizi önlem alınmış olsa da sayılarının düşüşü önlenemedi. Sayılarının bu denli düşmesindeki sebeplerden birisi de boynuzlarının tıbbi olarak iyi özelliklere sahip olmasıydı. Bu düşünce, onların seri bir şekilde avlanması ve doğal olarak katline sebep oldu. 2011 yılında ise nesillerinin tükendiği resmen ilan edildi.
2.Baiji Beyaz Yunus

Bu Beyaz Yunuslar ise Çin’deki Yangtze Nehri’nde bulunuyordu. 20 milyon yıllık bir geçmişleri bulunan bu türün 1950’lerden itibaren azaldığı biliniyor. Resmi olarak nesli tükenmiş hayvanlar listesine alınmadılar ancak 2002’den bu yana o nehirde kimse Baiji Beyaz Yunus’u görmedi…
3.Pirene Dağ Keçisi

İber Yarımadası’nda bulunan bu türün sayısının 50 bin olduğu biliyordu. 1900’lerde ise bu sayı 100’e kadar geriledi. Türlerinin yok olmasında kesin bir kanıt bulunmasa da diğer hayvanlarla rekabet edememe gibi faktörlerin etkili olduğu düşünülüyor. Bu türe ait son dağ keçisi ise 2000 yılında üstüne düşen ağaç sebebiyle öldü.
4.Yolcu Güvercini

20.yüzyılın başlarında nesli tükenen Yolcu Güvercini, Kuzey Amerika’ya özgü bir kuş türüydü. Avrupalılar Kuzey Amerika’ya geldiklerinde bu sayı 3 ila 5 milyar kadardı. Doğal yaşam alanlarının bozulması ve yoğun bir avlanma dönemi, 1900’lerde nesillerinin ciddi ölçüde zarar görmesine sebep oldu. Bilinen son kuş, 1914’te öldü. Üstelik esaret altındaydı…
5.Tazmanya Kaplanı

Bugün belki de birçoğumuz bu türü bilmiyoruz. Avustralya, Tazmanya ve Yeni Gine’ye özgü olan bu kaplan türü, etçil bir keseliydi. Kaplanlarla bir alakaları yoktu ancak büyük bir köpek görünümünü andırıyorlardı. Tazmanya Kaplanı’nın sonuncusu 1900’lü yıllarda öldü.
6.Stellers Deniz İneği

Bu deniz yaratağı, 1741’de ismini alan George Steller tarafından keşfedildi. Büyük bir otçul memeliydi. Avrupalılar tarafından keşfedilen bu canlı türü ise 27 yıl içinde avlandı ve nesli tükendi.
7.Büyük veya Muhteşem Auk

Uçamayan bu kuş türü Kuzey Atlantik ve Kuzey İspanya civarlarında bulunuyordu. 1844 yılında, sonuncusu üç adam tarafından İskoçya’da öldürüldü.
8.Dodo

Dodo, nesli tükenen ve uçamayan kuşlar türünden bir başkasıydı. Tam görünümü hala bilinemiyor ve bununla ilgili 17 çizim bulunuyor. 1598 yılında ilk defa bu kuşun varlığından bahsedildi. Nesli tükenene kadar avlanan bu kuşlar, son kez 1662 yılında görünürlerdeydi.
9.Yünlü Mamut

Filler ile yakından ilişkili sayılan mamutlar, 3,5 milyon öncesinin türleridir. Oldukça iri hayvanlar olan mamutlar, uzun bir süredir aramızda yok. Sonuncusunun MÖ 1700’lerde kaybolduğu düşünülüyor. Bugün, Buz Devri animasyon filmlerinde de mamutların geçmişine az da olsa bir ışık tutuluyor.
10.Kılıç Dişli Kedi ya da Kaplan –Aslan-

Uzun dişleri ile öne çıkan bu hayvanların 55 milyon ila 11.700 yıl önce yaşadığı biliniyor. Mükemmel avcılar olarak tanınıyorlardı. Buz Devri animasyon filminde bu türün de bir örneğini görebiliyoruz.
11.Spix Amerika Papağanı

Vahşi doğanın içinde kendine yer bulan bu türden ise 60-80 kadar kaldı. Kalan bu sayı ise esaret altında.
12.Quagga

İsmini duymaya alışık olmadığımız bu türün Zebralar ile ilişkili olduğu düşünülüyor. Güney Afrika’ya özgü bu canlı, Zebra’nın bir at türü olduğu keşfedilmeden önce kendi türü olduğu düşünülüyordu.
13.Altın Kurbağa

Altın Kurbağa Kosta Rika yağmur ormanlarında görülen bir canlı türüydü. Nesli tükenen hayvanlar kervanına katılan bu canlı ise 1994 yılında nesli tükenmiş ilan edildi.
14.Madeiran Büyük Beyaz Kelebeği

Resmen neslinin tükendiği ilan edilmese de onlarca yıldır bu kelebeği gören olmadı. Portekiz ormanlarının vadilerinde yer alan bu canlı, bölgeye insan eli değmesi ile birlikte oluşan kirlilikte yok oldu ve tükendi.
15.Pinta Adası Kaplumbağası

Darwin’in ziyaretlerinden birinde 1835’te bu kaplumbağa Galapagos’taydı. Türün son safkanı 2015’te görülmüştü ve artık yok…

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hayvan neslinin tükenmesinin önü alınamıyor. Hayvanların neslinin korunmasına yönelik önlemler artmadığı sürece de bunun devam edeceğini öngörebiliriz…
Türkiye’de Nesli Tükenen 5 Hayvan

1.Asya Fili

Geçmişi MÖ 3 milyona dayanan filin Türkiye’de rastlandığına dair izleri bulunuyor. Neslinin ise 19.yüzyılda tükendiği tahmin ediliyor.
2.Anadolu Parsı

1980’li yılından önce Anadolu’da yaşadığı düşünülen bu türün izlerine 1974 yılından sonra rastlanmadı. En sonuncusunun 1974 yılında Ankara Beypazarı’nda bir kişi tarafından vurulduğu biliniyor.
3.Orman Horozu

Görünüşüyle ormanın vahşi doğasını hatırlatan bu canlı son olarak İzmir’in dağlık bölgelerinde görülmüştü. Kümes hayvanı olarak bilinen Orman Horozu uçabiliyordu. Neslinin tükendiği düşünülüyor.
4.Hazar Kaplanı

Yalnız yaşayan bu canlılar, ülkemizde geçmiş dönemlerde görülüyordu. Ancak bu neslin de tükendiği biliniyor.
5.Yılanboyun

Türkiye’de de daha önce yaygın olarak görülen bu tür, dikkatsizlikler ve yeterli önlemin alınmamasından ötürü Türkiye’de nesli tükenen hayvanlardandır. Dünyadaki varlığı ise bilinmiyor.
Diğerleri; Anadolu Kaplanı, Eski Dünya Kunduzu, Hubara, Kafkas Bizonu ve Anadolu Leoparı şeklinde sıralanabilir…