Radyasyon Nedir?
Radyasyon, bir çeşit enerjidir. Bu enerji ise radyoaktif maddelerin yaydığı ışınlardan gelir. Radyasyon nedir sorusuna bilimsel tanım ile yanıt verildiğinde, çok uzakmış ve hayatımıza girmesi neredeyse imkansızmış gibi radyasyon, aslında tıp alanında yoğun kullanılan bir enerji türüdür. Öte yandan mikrodalga fırınlardan ütüye pek çok ev aletinde ve elbette cep telefonlarında, radyasyon salınımı yapan enerji kaynakları bulunur.
Radyasyonun Zararları Nelerdir?
Radyasyon , çok güçlü bir enerjidir. Bu nedenle insan vücudu üzerinde çeşitli değişikliklere sebep olabilir. Fakat en çok bilineni, DNA üzerindeki etkileridir. Yüksek radyasyona maruz kalan yerleşim bölgelerinde, DNA’sı değişmiş ve kendi doğasına aykırı bir hale gelmiş hayvanlar gözlemlenmiştir. İnsanlardaki etkilerinin ise ölümcül boyutlara varabileceği bilinmektedir. Öte yandan evlerimizin içerisinde dahi maruz kaldığımız radyasyon, güçlü bir enerji kaynağı olması sebebiyle tıp alanında sıklıkla kullanılmaktadır. Uygun doz ve kullanım biçimi ile kanserli hücreleri yok edilmesinden farklı hastalıkların tedavilerine pek çok alanda, radyasyon insan sağlığını tehdit eden durumları ortadan kaldırmak için kullanılmaktadır.
En sık sorulan sorulardan birisi MR’da radyasyon var mı sorusudur. MR cihazı tedavi durumunu kontrol veya teşhis için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Fakat bu görüntüleme esnasında yayılan enerji, radyasyon içermez. Radyasyon kullanılarak görüntüleme sağlayan uygulamalar tomografi ve röntgendir. Bu yöntemlerin kullanıldığı odaların kapılarında mutlaka radyasyon işareti bulunur ve tehlikeli alan olduğu bilgisi hastalarla paylaşılır. Fakat tomografi ve röntgen sırasında maruz kalınan radyasyon, DNA değişikliğine veya herhangi bir kalıcı zarara uğratacak düzeyde değildir. Buna rağmen, olası bir sorun yaşanmaması için hamile kadınların bu enerjiye maruz kalması, uzmanlar tarafından engellenmektedir. Henüz gelişimini tamamlamamış bir canlının, radyasyon maruziyeti karşısında direnebilecek gücü bulunmamaktadır. Bu nedenle bu görüntüleme cihazlarının bulunduğu odalarda radyasyon işaretinin yanı sıra hamilelerin giremeyeceğine dair de uyarılar bulunmaktadır.
Radyasyonu En Az Geçiren Metal ve Madenler
Radyasyonu en az geçiren metal kurşundur. Kurşun, radyasyon yayan ev aletlerinde yalıtım için kullanılmaktadır. Televizyondan fırına pek çok ev aletinde yer verilen bu malzeme, zararı en aza indirmek için tercih edilmektedir.
Radyasyon Ölçüm Cihazı
Radyasyon ölçüm cihazı, doğrudan radyasyon yayan enerji kaynakları ile çalışan veya bunların kontrolünü yapan kişilerin sıkça kullandığı bir alettir. Radyasyon nedir ve nasıl ölçülür sorusuna, yüksek enerji yayan bu kaynağın miktarı radyasyon ölçüm cihazı kullanılarak ölçülür şeklinde yanıt vermek mümkündür. Ortamda bulunan radyasyon miktarı doğrudan ölçülememektedir. Fakat bu cihazlar, iyonizasyon seviyesini hassas bir şekilde ölçerek veri halinde sunabilmektedir.
Vücuttaki Radyasyon Nasıl Atılır?
Radyasyonun zararları ile ilgili, çok fazla sayıda yanlış bilgi dolaşmaktadır. Bir kez maruz kalındığında bir daha değişimin geri alınamayacağı gibi gerçek dışı söylemler, bazı hastalıkların tedavi sürecini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Radyasyonun zararları, tıbbi görüntüleme teknikleri cihazlarından veya telefon gibi sık kullanılan eşyalardan alınan enerji miktarı ile ortaya çıkmaz. Çünkü bu düşük ölçekli maruziyet, doğrudan bir değişime yol açmaksızın vücuttan atılabilir. Peki vücuttaki radyasyon nasıl atılır?
Radyasyon, ilaçlar gibi doğrudan vücuda girdiği gözle tespit edilemeyen bir enerjidir. Fakat insan vücudu, kendi DNA’sını korumak üzere zararlı partikülleri dışarıya atabilmektedir. Radyasyon da tıpkı demir fazlası ve bakteriler gibi vücuttan idrar yoluyla atılabilir. Ne kadar sürede tamamen atılacağı net bilinmese de insan vücudundaki radyasyon enerjisinin uzun süreli yerleşimi ancak çok yüksek dozda bu ışınlara maruz kalınması ile mümkündür.
Radyasyondan Korunma Yöntemleri
Çevremizde bulunan aletlerden yayılan radyasyon miktarı her ne kadar düşük olsa da uzun süreli ve sık sık bu ışınları vücuda almanın bazı olumsuz sonuçları bulunmaktadır. Baş ağrısından zehirlenmeye veya yaşam kalitesini bozan değişimlere varan bu zararlardan korunmak için radyasyon korunma yöntemleri kullanılabilmektedir.
- Evinizdeki elektronik aletlerle işiniz bittiğinde kapatabilir ve hatta fişlerini çekebilirsiniz.
- Kaktüs, radyasyon yayılımını bir nebze engelleyen fakat kesin çözüm sunmayan bir bitkidir. Bu nedenle evinizde, elektronik aletlerin yoğun bulunduğu mutfak gibi ortamlarda kaktüs büyütebilirsiniz.
- Uyku sırasında radyasyonun zararlarına maruz kalmamak için bilgisayar ve telefonunuzu kendinizden uzak tutabilirsiniz.
- Cep telefonu, radyasyon yaydığı bilinen ve sık kullanılan aletlerden birisidir. Telefon ile ilişkinizi sınırlı tutarak, radyasyon korunma yöntemlerinden birisini hayata geçirebilirsiniz. Özellikle kalp hizasında telefon bulundurmamak, sizi uzun vadede bazı olumsuz durumlardan koruyacaktır.
